FAQ over Luchtlijnen & Ondergrondse kabels

1. Ik zou graag wat informatie ontvangen over de parameters van de hoogspanningslijn in mijn tuin.

Voor dit soort vragen kunt u rechtstreeks contact opnemen met:

Op basis van uw adres kan men de positie van de lijn bepalen en kan men u informatie geven over de eigenschappen ervan.

2. Op welke afstand van de ondergrondse kabels lopen levende wezens niet meer gezondheidsrisico’s dan in het dagelijkse leven?

Bij gebrek aan Belgische norm voor het magnetisch veld en rekening houdend met de Europese aanbevelingen hoeft er geen veiligheidsafstand te worden gerespecteerd voor zover alle voor het publiek toegankelijke installaties deze aanbevelingen respecteren.

Indien men bij maximale blootstelling (150 kV-kabels met maximale belasting) echter onder “0,4 microT” wil dalen, moet men zich ± 25 m van de kabel verwijderen. In de praktijk worden kabels en luchtlijnen echter zelden maximaal belast. De gemiddelde stroom is dus altijd veel lager dan de maximumstroom. De te respecteren afstand om onder een gemiddelde waarde van 0,4 mT te blijven, is dan ook kleiner dan de hoger vermelde 25 m.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met team ACE.

3. Op welke afstand van luchtlijnen mag men aannemen dat menselijke wezens niet meer gezondheidsrisico’s lopen dan in het gewone leven?

Aangezien de maximumwaarde van magnetische velden onder een HS-lijn (gemeten met naleving van de wettelijke veiligheidsafstand) altijd lager is dan 50 µT en de niet te overschrijden blootstellingsdrempel voor het publiek volgens de internationale aanbevelingen 100 µT bedraagt, mag men stellen dat er voor het magnetisch veld geen veiligheidsafstand gerespecteerd moet worden.

Als men echter de invloedszone van de lijn, waar de gemiddelde waarde de epidemiologische drempel van 0,4 mT overschrijdt, wil vermijden, moet men rekening houden met de belasting van de lijn. Deze varieert echter enorm tussen lijnen en tussen tijdstippen. Voor het hele netwerk mag men de halve breedte van deze zone (afstand tot de as van de lijn) schatten op 90 m voor 380 kV, 40 m voor 150 kV en 15 m voor 70 kV.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met team ACE.

4. Onze kantoren liggen onder een hoogspanningslijn en we merken dat onze computerschermen niet stabiel zijn. Hoe kunnen we daaraan verhelpen?

Het is algemeen bekend dat informatica-hardware (beeldbuizen, maar niet de vlakke schermen met liquid crystals) vanaf 1 microT gevoelig is voor magnetische velden (flikkeringen in het scherm). Hierdoor kan dit materiaal in bepaalde omstandigheden moeilijk worden gebruikt. De bronnen van die velden kunnen van velerlei aard zijn: lijnenveld of kabels, veld van de eigen elektrische installatie van het huis, halogeenlamp met transformator enz…

We adviseren families of bedrijven die computers moeten gebruiken in die omstandigheden, om nieuwe schermen te kopen, zodat ze geen last meer hebben van die flikkeringen op de schermen. Bij de nieuwe schermen blijken sommige minder gevoelig te zijn dan andere. Dat heeft te maken met het feit dat de elektronica beter beschermd kan worden. Dit probleem is typisch voor banken en andere omgevingen waar er heel wat hardware op één bepaalde plaats is samengebracht (heeft niets te maken met de eventuele aanwezigheid van een lijn), of een verdieping waar er verschillende UPS-systemen worden toegepast (die de belasting van het netwerk overnemen als deze op een ongelegen moment wordt onderbroken). Al deze storingen vereisen specifieke voorzieningen.

We willen er ten slotte nog aan toevoegen dat een computer die “gevoelig” is voor elektrische en magnetische velden in de omgeving, niet noodzakelijkerwijze een probleem vormt voor de gezondheid van de mens.

5. Bestaan er gegevens over ondergrondse hoogspanningskabels en de hinder die zij aan het milieu kunnen berokkenen?

Voor ondergrondse kabels geldt dezelfde problematiek als voor bovengrondse hoogspanningsleidingen. Het gaat in beide gevallen om middelen om stroom met 50 Hz te vervoeren. Het enige wat verandert, is de blootstelling (de hoogste waarde meet men vlak boven de kabel, maar die neemt snel af met de afstand…). Op de site van de BBEMG vindt u meer informatie over dit onderwerp: Blootstelling 50Hz van het milieu.

6. Ik bezit een terrein op een helling (12%), bovenaan afgegrensd door een hoogspanningslijn van 20 kV (hoogte = 12 meter). Mijn huis zal enkele meter lager gebouwd worden. Kunt u mij ongeveer de typische waarde van het maximale en gemiddelde elektromagnetische veld aangeven waaraan ik zal zijn blootgesteld?

In uw situatie houdt men hoofdzakelijk rekening met het magnetische (inductie) veld B (uitgedrukt in microTesla). Dat is afhankelijk van de belasting van de lijn en varieert dus in de loop van de dag.

Er zijn weinig metingen bij deze zeer lage spanningen. Met de door u meegedeelde gegevens, kan men rekenen op minder dan 0,4 microTesla op ongeveer 5 meter van een externe fase van de lijn (die zich volgens uw informatie op een hoogte van 12 meter bevindt).

Een meting zou het mogelijk maken dit op betrouwbare wijze vast te stellen. De lokale verdeler zou u hierbij moeten kunnen helpen. Dat zou ook zekerheid moeten geven over de maximale en gemiddelde sterkte van de stroom die door de lijn loopt. Het magnetische veld is rechtstreeks evenredig met deze waarde.

De wekelijkse gemiddelde waarde ligt aanzienlijk lager maar is uiteraard afhankelijk van het gebruik van de lijn, wat wij niet kunnen evalueren. Een vermindering met een factor 2 lijkt evenwel waarschijnlijk. Deze orde van grootte ligt in de buurt van de velden die het gevolg zijn van uw eigen elektrische installatie.

7. Mijn vraag is of juist onder een 380 kV hoogspanningslijn een trampoline met veiligheidsnet dat opgehangen is aan metalen buizen die een totale hoogte van 2.5 meter hebben, ook gevaarlijk kan zijn i.v.m. het elektrisch veld van deze hoogspanningslijn?

Op basis van van onze huidige kennis en ervaring kunnen wij uw vraag over een trampoline die zich onder een 380 kV-hoogspanningslijn bevindt, als volgt beantwoorden.

Door elk metalen voorwerp dat onderhevig is aan een elektrisch veld onder een hoogspanningslijn, lopen elektrische ladingen die zich verplaatsen aan het ritme (d.w.z. de frequentie) van het omringende veld. Wanneer iemand het voorwerp aanraakt, kunnen deze variabele ladingen een contactstroom veroorzaken (vergelijkbaar met de elektrostatische ontladingen wanneer men een auto aanraakt bij droog weer). Deze stroom is over het algemeen niet gevaarlijk (behalve als om zeer grote voorwerpen gaat) maar kan wel een onaangenaam gevoel geven. Daarom is het aanbevolen het voorwerp (in dit geval dus de metalen steunen van de trampoline) te aarden om deze contactstroom te voorkomen (een aardingsstaaf van ongeveer 1 m volstaat). Voor zeer grote voorwerpen (zoals een kraan of een vrachtwagen), waarbij de contactstroom meer dan 1 mA kan bedragen, is deze aarding verplicht (AREI art. 139).

8. Ik heb gemerkt dat mijn melkkoeien minder drinken als ze in de wei staan waar een hoogspanningslijn loopt.Ze lijken nerveuzer dan normaal. Komt dit door de hoogspanningslijn?

Hoogspanningskabels worden gebruikt om elektriciteit te transporteren en te distribueren.Dit creëert magnetische en elektrische velden. Wanneer metalen constructies zoals hekken of drinkbakken dicht bij een elektriciteitsleiding staan, kunnen er parasitaire stromen ontstaan.In het geval van een metalen drinkbak die geïsoleerd is van de grond en zich dicht bij een elektriciteitsleiding bevindt, kunnen dergelijke parasitaire stromen worden opgewekt door het effect van elektrische inductie, ook bekend als capacitieve koppeling (zie diagram).Het elektrische veld dat wordt opgewekt door de nabijgelegen elektriciteitsleiding induceert een verandering in de verdeling van elektrische ladingen op het oppervlak van de metalen goot. Dit creëert een potentiaalverschil tussen de trog en de grond. Wanneer een koe in contact komt met de trog, loopt er dus een stroom doorheen. Als deze parasitaire (want ongecontroleerde) stroom sterk genoeg is, kan de koe dit voelen en gestoord worden. Dit zou het probleem kunnen verklaren dat in bovenstaande vraag voor de koeien wordt beschreven.

De oplossing om parasitaire stromen door capacitieve koppeling te voorkomen is om de trog te aarden. Dit kan gedaan worden door een metalen staaf in de grond te plaatsen en deze met een geleidende draad met de trog te verbinden.

• Elektriciteitsbegrippen – verschillende tools om uw kennis over elektriciteit te vervolmaken.
• Traject van de elektriciteit – Transmissie van elektriciteit vanaf de elektriciteitscentrale tot het stopcontact in onze woningen. (…)