Gevarenclassificatie van het IARC

Terug naar Problematiek van gezondheid risico’s

Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) is een gespecialiseerd agentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat zich richt op het classificeren van stoffen en agentia met betrekking tot hun kankerverwekkendheid. Het agentschap publiceert gedetailleerde studies (monografieën) die het wetenschappelijk bewijs en de kwaliteit ervan beoordelen om stoffen te kunnen classificeren. In totaal evalueert het IARC enkele honderden agentia, zoals tabak, lood, koffie en UV-stralen. Hiertoe behoren elektromagnetische velden, die het onderwerp zijn van twee afzonderlijke beoordelingen: de ene richt zich op magnetische velden en de andere op elektrische velden, die beide betrekking hebben op extreem lage frequenties.

In 2019 heeft het IARC zijn preambule bijgewerkt  – een inleiding waarin de criteria en het proces worden uitgelegd dat wordt gebruikt om de kankerverwekkendheid van verschillende stoffen en agentia te beoordelen. In deze preambule is een belangrijke verduidelijking aangebracht door de naam te veranderen van: ‘IARC Monografieën’ naar ‘IARC Monografieën omtrent het bepalen van kankerverwekkend gevaar voor mensen’. Dit is een belangrijke verduidelijking, aangezien er een verschil is tussen ‘gevaar’ en ‘risico’. In deze nieuwe versie richt de evaluatie zich op het bepalen van ‘gevaar’, dat verwijst naar het vermogen van een stof om kankerverwekkend te zijn, ongeacht het niveau van blootstelling van het publiek of in een beroepsomgeving, terwijl ‘risico’ ontstaat wanneer zowel gevaar als blootstelling aan een stof plaatsvindt.

Daarnaast zijn de classificatiegroepen teruggebracht van vijf naar vier. (groep 1: kankerverwekkend voor de mens, groep 2A: waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens, groep 2B: mogelijk kankerverwekkend voor de mens en groep 3: niet classificeerbaar wat betreft kankerverwekkendheid voor de mens); niet-kankerverwekkend is uit de classificatie verwijderd. Uiteindelijk zijn de beoordelingscriteria herzien op basis van nieuw bewijsmateriaal. Er wordt bijvoorbeeld meer belang gehecht aan mechanistisch bewijs uit in vitro studies. Mechanistisch bewijs verwijst naar hoe de stof de kankerverwekkende effecten veroorzaakt, bijvoorbeeld op moleculair niveau, op cellulair niveau, enz.

1. De mate van zekerheid van bewijs

Kanker bij mensen?

Voldoende bewijs:

  • Oorzakelijk verband is vastgesteld
  • Toeval, bias en confounding kunnen met redelijk vertrouwen worden uitgesloten

Beperkt bewijs:

  • Oorzakelijke interpretatie is geloofwaardig
  • Toeval, bias of confounding konden niet met redelijke zekerheid worden uitgesloten

Onvoldoende bewijs:

  • Studies geven geen conclusie over een oorzakelijk verband
  • Of er zijn geen gegevens beschikbaar

Bewijs dat wijst op een gebrek aan kankerverwekkendheid:

  • Verschillende onderzoeken van hoge kwaliteit die het volledige scala aan blootstellingsniveaus bevatten, zijn onderling consistent in de zin dat er geen verband wordt aangetoond op welk waargenomen blootstellingsniveau dan ook
  • Bias en confounding werden met redelijke zekerheid uitgesloten
  • De conclusie is beperkt tot de plek van de kanker, de omstandigheden van de populatie en levensfase, de blootstellingsniveaus en de duur van de observatie die door de beschikbare onderzoeken worden bestreken

Kanker bij dieren?

Voldoende bewijs: oorzakelijk verband is vastgesteld door:

  • Meerdere resultaten die een oorzakelijk verband aantonen (2 of meer: soorten, onderzoeken of geslachten, in onderzoeken die voldoen aan Good Laboratory Practices)
  • Resultaten van één onderzoek wanneer de kanker zich op een ongebruikelijke manier manifesteert (incidentie, plaats/type, leeftijd op het moment van ontstaan of het ontstaan op meerdere plaatsen)

Beperkt bewijs:

  • Gegevens suggereren een kankerverwekkend effect, maar zijn beperkt: (bijv. uit een enkele studie, onopgeloste vragen, alleen goedaardige tumoren, alleen bevorderende activiteit, enz.

Onvoldoende bewijs:

  • Uit onderzoek kan niet worden geconcludeerd dat er sprake is van een kankerverwekkend effect (belangrijke kwalitatieve of kwantitatieve beperkingen of er zijn geen gegevens beschikbaar)

Bewijs dat wijst op een gebrek aan kankerverwekkendheid:

  • Adequaat onderzoek, waarbij beide geslachten van ten minste twee soorten betrokken zijn, toont aan dat de stof niet kankerverwekkend is
  • De conclusie is beperkt tot de soort, de plaats van de tumoren, de leeftijd bij blootstelling en de bestudeerde omstandigheden en blootstellingsniveaus

2. Mechanistisch bewijs

Sterk mechanistisch bewijs:

  • De resultaten die uit verschillende studies zijn verkregen, waarbij de onderliggende biologische processen zijn onderzocht, zijn consistent en tonen aan dat de beschikbare gegevens met elkaar overeenstemmen

Beperkt mechanistisch bewijs (bewijs is suggestief, maar):

  • Studies omvatten een beperkt aantal experimenten, relevante eindpunten en/of soorten
  • Onverklaarbare inconsistenties in de studies die de onderliggende biologische processen van een vergelijkbare opzet onderzoeken
  • Onverklaarbare incoherentie tussen studies die de onderliggende biologische processen van verschillende eindpunten of in verschillende experimentele systemen onderzoeken

Ontoereikend mechanistisch bewijs:

  • Er zijn weinig of geen gegevens beschikbaar
  • Onopgeloste vragen
  • De beschikbare resultaten zijn negatief.

3. Algemene classificering :

De IARC-classificatie is gebaseerd op de zekerheid van het bewijs en het mechanistische bewijs en is als volgt:

Groep 1: Kankerverwekkend voor de mens

  • Voldoende bewijs van kankerverwekkendheid bij de mens

Groep 2A: Waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens (ten minste twee van de volgende evaluaties + ten minste één omtrent blootgestelde mensen of menselijke cellen of weefsels)

  • Beperkt bewijs van kankerverwekkendheid bij mensen
  • Voldoende bewijs van kankerverwekkendheid bij proefdieren
  • Sterk bewijs dat de stof belangrijke kenmerken van kankerverwekkende stoffen vertoont (mechanistisch bewijs)

Groep 2B: Mogelijk kankerverwekkend voor de mens (slechts één van de volgende evaluaties)

  • Beperkt bewijs van kankerverwekkendheid bij mensen
  • Voldoende bewijs van kankerverwekkendheid bij proefdieren
  • Sterk bewijs dat de stof belangrijke kenmerken van kankerverwekkende stoffen vertoont (mechanistisch bewijs)

Groep 3: Niet in te delen op grond van kankerverwekkendheid voor de mens

  • Onvoldoende bewijs bij mensen
  • Onvoldoende bewijs bij proefdieren
  • IARC_MONO_classification_2023_updated

© Copyright – International Agency for Research on Cancer (IARC),  2025. All Rights Reserved.
Source: https://www.iarc.who.int/infographics/iarc-monographs-classification/

Documenten & Links

Andere informatie dat u wellicht interessant zult vinden ...

Share