1. Ik woon in Frankrijk in de buurt van een hoogspanningstransformator. Mijn terrein ligt tegen deze transformator en de woonkamer en slaapkamers zijn op 10 meter afstand. De elektriciteitsmaatschappij heeft mij meegedeeld dat het gaat om een transformator van 20 kV tot 220 V voor de stroomvoorziening van woningen. Mijn kinderen spelen elke dag op het terrein en ik zou het gevaar van dit apparaat willen kennen. Beschikt u over gegevens over de waarden van het elektromagnetische veld in de buurt van dit soort transformator?
Het is zeer moeilijk de dichtheid van het veld te schatten, een meting verdient altijd de voorkeur.
Wij hebben reeds metingen uitgevoerd in de buurt van een transformator in België. Met een primaire van 15 kV en een secundaire van 400 V (het gaat om een driefasennet: de 400 V wordt naar klanten gebracht die dan tussen de fasen en de aarde over 230 V beschikken). De typische belasting van een dergelijk station is 200 tot 400 kVA (kiloVolt-Ampère), d.w.z. ongeveer 360 Ampère op 250 kVA (laagspanningszijde).
In dergelijk geval ziet men (uiteraard afhankelijk van de configuratie, maar de orde van grootte moet juist zijn):
- maximale waarden (in de buurt van de uitgang “laagspanning”): 75 microTesla tegen de cabine en 1 microTesla op 5 meter;
- aan de andere zijde (met name de zijde “hoogspanning”): 3 microTesla tegen de cabine en 0,5 microTesla op 5 meter.
Wat de mogelijke effecten van de blootstelling aan magnetische velden op de gezondheid betreft, verwijzen we u naar onze pagina Problematiek van gezondheid risico’s voor meer informatie.
2. Ik zou een terrein willen kopen voor de bouw van een woning. Op 40 m van het terrein bevindt zich een elektrisch transformatiestation dat de spanning van 22 kV omzet tot een laagspanning van 220 V/ 380 V. Het vermogen van de transformator is 400 kVA. De lijn van de inkomende spanning bestaat uit drie kabels. Vanaf welke afstand is de intensiteit van het magnetische veld lager dan de epidemiologische drempel van 0,4 µT?
Dit soort cabine op middelhoge spanning is frequent. Wij hebben velden in de nabijheid gemeten en wij kunnen zeggen dat in de gevallen die wij hebben gemeten, de waarde van het veld tegen de cabine gemeten het hoogst is aan de kant van de laagspanning (gemeten maximumwaarde = 10 µT) , aangezien het veld bepaald wordt door de stroomsterkte en niet door de spanning .Op afstanden van meer dan 5 m van de cabine dalen de velden op 1,5 m van de grond tot minder dan 0,4 µT, behalve als u zich juist boven de ondergrondse kabel bevindt die het vermogen verdeelt.
Op 40 m kan men objectief stellen dat de cabine geen enkele rechtstreekse invloed op het omgevende veld meer heeft en dat het bestaande veld afkomstig is van andere bronnen (luchtlijnen, ondergrondse kabel, bijzondere installaties, enz.).
3. Aangezien wij gespecialiseerd zijn in projecten van omgevingsarchitectuur, zijn wij zeer geïnteresseerd in de effecten van velden. Wij handelen altijd volgens principes van voorzichtigheid en wij stellen alles in het werk om in geval van de aanwezigheid van een hoogspanningslijn onder de epidemiologische drempel van 0,4 microTesla te blijven.
Maar hoe staan de zaken voor een hoogspanningscabine? Zijn de voorzichtigheidsmaatregelen dezelfde? Speelt het omhulsel (metselwerk) een rol? Wat zijn de regels voor de afstand?
Onze metingen ter plaatse hebben ons aangetoond dat op ongeveer 5 m van een cabine de epidemiologische drempelwaarde niet meer overschreden is. Maar er kunnen bijzondere configuraties zijn die de minimale afstand beïnvloeden: alleen een meting kan dan de waarde vaststellen.
Een muur in metselwerk heeft geen enkele invloed op het magnetische inductieveld.
4. Is het gevaarlijk een elektriciteitstransformator van 20 kV op de speelplaats van een school te plaatsen? Welke afstand tot een transformator moet in acht worden genomen om zeker te zijn zich niet in de zone van 0,2 tot 0,4 µT te bevinden waarvan sprake is in de epidemiologische studies?
Op de eerste plaats moet voor ogen worden gehouden dat de waarden van 0,2 tot 0,4 µT gemiddelde waarden over 24 uur zijn. Deze waarden kunnen dus op bepaalde ogenblikken van de dag overschreden worden.
Wij denken dat het in absolute termen niet aanbevolen is een transformator op de speelplaats van een kleuterschool te plaatsen. Naast de (niet aangetoonde) risico’s met betrekking tot mogelijke effecten van magnetische velden, moet immers ook rekening worden gehouden met het gevaar voor brand, evenals met de beschikbare ruimte voor interventie. Om deze redenen kan een transformator van 20 kV/400 V die een heel dorp bevoorraadt, ongetwijfeld elders worden geplaatst dan op de speelplaats van een school.
Als de plaats niet kan worden gewijzigd, kan een afstand van enkele meters tot de cabine noodzakelijk zijn… Wat evenwel de beschikbare oppervlakte voor de speelplaats van de kinderen vermindert en de kosten voor installatie voor de operator zal vergroten.
Andere voorzorgsmaatregelen kunnen ook genomen worden:
- de kabels bij de ingang en bij de uitgang van de cabine in klaverblad plaatsen;
- de cabine zodanig oriënteren dat de laagspanningsuitgang zich in een beveiligde zone zou bevinden waar weinig kinderen kunnen komen;
- een cabine kiezen uitgevoerd in aluminiumplaat (minimum dikte 3 mm) om ten dele af te schermen;
- de kabels zo diep mogelijk ondergronds onder de toegangszones leggen.
Anderzijds zou het nuttig zijn de operator op zijn kosten een revisie van de gehele elektrische installatie te laten uitvoeren, met een adequate aarding, differentieelbeveiliging, enz. Het is inderdaad niet onmogelijk dat de aanwezigheid van de transformator het ontstaan van contactstromen in alle metalen structuren zou bevorderen, die op het eerste zicht niet gevaarlijk zijn, maar die internationaal onderzocht worden wat hun sluipende effecten betreft.
